23

वे पन्द्रह दिन *९ अगस्त, १९४७* –   प्रशांत पोळ  सोडेपुर आश्रम… कलकत्ता के उत्तर में स्थित यह आश्रम वैसे तो शहर के बाहर ही है. यानी कलकत्ता से लगभग आठ-नौ मील की दूरी पर. अत्यंत रमणीय, वृक्षों, पौधों-लताओं से भरापूरा यह सोडेपुर आश्रम, गांधीजी का अत्यधिक पसंदीदा है. जब पिछली […]

9

परम वैभवशाली राष्ट्र के लिए संघ की स्थापना नरेन्द्र सहगल भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस, अनुशीलन समिति समेत कई क्रांतिकारी दलों, विभिन्न संस्थाओं, लगभग 30 छोटी बड़ी परिषदों/मंडलों, समाचार पत्रों, आंदोलनों, सत्याग्रहों और व्यायामशालाओं की गतिविधियों में सक्रिय भूमिका निभाने तथा एक वर्ष की सश्रम जेल यात्रा करने के पश्चात डॉक्टर हेडगेवार […]

18

विदेशी/विधर्मी परतंत्रता के कारणों पर गहरा मंथन नरेन्द्र सहगल सन् 1922 में डॉक्टर हेडगेवार को मध्य प्रांत की कांग्रेस इकाई ने प्रांतीय सह मंत्री का पदभार सौंप दिया। डॉक्टर जी ने कांग्रेस के भीतर ही एक संगठित स्वयंसेवक दल बनाने का प्रयास किया था, परन्तु वह ‘फर्माबरदार’ वॉलिंटियर दल खड़ा […]

13

6.8.1947 – பிரஷாந்த் போலெ புதன்கிழமை, ஆகஸ்டு 6ம் நாள் எப்பொழுதும் போல் காந்திஜி அதிகாலையில் எழுந்து விட்டார். வெளியில் ஒரே இருட்டு. வாஹா அகதிகள் தங்கும் இடத்திற்கு அருகே காந்திஜி தங்கும் இடமும் இருந்தது. வாஹா என்பது பெரிய நகரம் இல்லை. சிறிய கிராமம். அகதிகள் தங்கும் இடத்திற்கு அருகே உள்ளே மாளிகையில் தங்கியிருந்தார். அகதிகள் வந்து போய்க்கொண்டிருந்ததால் சுற்றிலும் துர்நாற்றம் வீசியது. அதற்கு நடுவில் காந்திஜி தனது பிரார்த்தனையை […]

55

அந்த 15 நாட்கள்-4 ஆக 1947 பிரஷாந்த் போலெ  இன்று ஆகஸ்டு 4 – திங்கட்கிழமை. டில்லியில் வைசிராய் மவுண்ட்பேட்டனின் தினசரி அலுவல்கள், இன்று சிறிது சீக்கிரமே தொடங்கிவிட்டன. டில்லியில் சூழ்நிலை இறுக்கமாக இருந்தது. மேகங்கள் சூழ்ந்து இருண்ட வானம் ஒரு ஏமாற்றமும் அமைதியின்மையும் சேர்ந்த மனநிலையை பிரதிபலித்தது. எல்லாப் பொறுப்புகளிலிருந்தும் விடுபட மௌண்ட்பேட்டனுக்கு இன்னும் ௧௧ தினங்களே இருந்தன. அதன்பிறகும் கூட ‘கவர்னர் ஜெனரல்’ பொறுப்பில் இங்கேயே இருப்பவராக […]

8

वे पन्द्रह दिन (हिंदी) ७ अगस्त, १९४७ – प्रशांत पोळ गुरुवार. ७ अगस्त. देश भर के अनेक समाचारपत्रों में कल गांधीजी द्वारा भारत के राष्ट्रध्वज के बारे में लाहौर में दिए गए वक्तव्य को अच्छी खासी प्रसिद्धि मिली है. मुम्बई के ‘टाईम्स’ में इस बारे में विशेष समाचार है, जबकि […]

12

वे पंद्रह दिन (हिंदी) ६ अगस्त, १९४७ – प्रशांत पोळ बुधवार… छह अगस्त. हमेशा की तरह गांधीजी तड़के ही उठ गए थे. बाहर अभी अंधेरा था. ‘वाह’ के शरणार्थी शिविर के निकट ही गांधीजी का पड़ाव भी था. वैसे तो ‘वाह’ कोई बड़ा शहर तो था नहीं. एक छोटा सा […]

13

वे पंद्रह दिन (हिंदी) ५ अगस्त, १९४७ – प्रशांत पोळ आज अगस्त महीने की पांच तारीख… आकाश में बादल छाये हुये थे, लेकिन फिर भी थोड़ी ठण्ड महसूस हो रही थी. जम्मू से लाहौर जाते समय रावलपिन्डी का रास्ता अच्छा था, इसीलिए गांधीजी का काफिला पिण्डी मार्ग से लाहौर की […]